Türkiyedeki Önemli Tsunamiler

Türkiye çevresindeki denizler için yapılan bilimsel araştırmalar, son 3000 yıl içinde kayda geçmiş en az 90 adet tsunami olduğunu ortaya çıkarmaktadır. Bunların çoğu özellikle Marmara Denizi (İstanbul ve İzmit), Ege Denizi (İzmir), ve Akdeniz (İskenderun ve Fethiye) civarında etkili olmuştur. Tarihsel belgeler bu tsunamilerin Türkiye ve çevresinde ciddi hasar ve kayıplara neden olduğunu ortaya koymaktadır.

Akdeniz’de tsunami oluşturan tarihsel depremler ve hasar dereceleri
(kırmızı: ciddi derecede hasar – sarı: orta derece hasar – beyaz: hafif derecede hasar)
kaynak: www.tsunami-alarm-system.com

Türkiye çevresi denizlerindeki olmuş olan tsunamileri ve bunlara ait deniz seviyesi gözlemlerini haritada görmek için tıklayınız.

Türkiye’de olmuş tarihsel tsunamiler

● 17 Ağustos 1999 İzmit depremi ve tsunamisi (Mw=7.4)

20. yüzyılın sonunda gerçekleşen yıkıcı İzmit depremi yaklaşık 16000 kişinin ölümüne ve 25000 kişinin yaralanmasına sebep olmuştur. Depremi takiben birkaç gün içinde yapılan araştırmalar sonucunda, denizin depremden hemen önce çekildiği ve deprem meydana geldikten sonra ise tsunami dalgalarının oluşarak (maksimum yükseklik =2.9m) kıyı kesimlerde su baskınlarına ve göçmelere neden olduğu ortaya çıkmıştır.

1999 İzmit depreminde oluşan tsunamiye ait dalga yükseklikleri şekilde görülmektedir. (Altınok et al., 2001).
17 Ağustos 1999 depreminde oluşan tsunami dalgalarının kıyı kesiminde oluşturduğu zararlar İzmit’in farklı bölgelerinde çekilen fotoğraflarla ortaya konulmaktadır. (USC, University of Southern California)

● 10 Temmuz 1894 İstanbul depremi (Mw>7)

İstanbul’da 1999 İzmit depreminden önce hissedilen en şiddetli deprem olan “Büyük Hareket-i Arz”, şehrin genelinde ciddi hasarlara yol açmıştır. Eldeki kaynaklar, bu depremin etkisinin çok geniş bir alana yayıldığını doğrularken, süre açısından da İstanbul’da gerçekleşmiş olan en uzun deprem olduğunu göstermektedir (~18 saniye). Depremin merkezi civarında deniz sularının dalgalandığı ve bazı yerlerde kıyıdan 50m kadar çekildiği tarihsel kaynaklarda belirtilmektedir.

Kapalı Çarşı, Çadırcılar Caddesi
(Kaynak: İstanbul Depremleri, Fotoğraf ve Belgelerle 1894 Depremi, M.Genç, M. Mazak)
D. Eginitis Efendi’ nin hazırladığı 1894 depremi şiddet haritası
(Kaynak: İstanbul Depremleri, Fotoğraf ve Belgelerle 1894 Depremi, M.Genç, M. Mazak)
Sultanhamamı
(Kaynak: İstanbul Depremleri, Fotoğraf ve Belgelerle 1894 Depremi, M.Genç, M. Mazak)

● 10 Eylül 1509 İstanbul depremi ve tsunamisi (Ms>7)

Küçük Kıyamet olarak bilinen bu deprem, son 500 yıl içinde Marmara bölgesinde gerçekleşmiş olan en büyük ve en yıkıcı depremlerden biridir. En çok hasarı İstanbul’da veren depremin etkisi Bolu’dan Edirne’ye kadar hissedilmiştir. Tarihsel kayıtlar incelendiğinde, İstanbul’da 4000-5000 kişinin hayatını kaybettiği, 10000’lerce insanın yaralandığı ve yaklaşık 1000 tane yerleşim biriminin hasar gördüğü ortaya çıkmaktadır. Depremin ardından oluşan ve yüksekliği kimi zman 6m’yi aşan dalgalar şehrin surlarını aşarak, güzergahları üzerindeki semtlere ağır zararlar vermişlerdir.

Ağaç oyma sanatı ile yapılmış bu şekil (Peter Coecke, 1529) 10 Eylül 1509 Marmara Denizi depreminin Istanbul’da yaptığı hasarı göstermektedir.
(Ambraseys ve Finkel, 1990).

Yoruma kapalı.