3. BIR DEPREM BIR BASKA DEPREMI TETIKLEYEBILIR MI?

Büyük depremlerin, bir baska büyük bir depremi tetikleyip tetiklemeyecegi sorusu bilim dünyasinda güncel bir tartisma konusudur. Büyük bir depremin, yakin çevresinde daha küçük depremleri tetikledigi kuskuya yer birakmayan bir gerçektir, ve biz bu depremlere artçi depremler adini veririz.. Ancak daha uzak mesafeler söz konusu olunca, örnegin 500 km'den daha uzak mesafeler söz konusu oldugunda, bu tetikleme etkisinin geçerli olup olmadigi konusu bugün için tatismalidir.

Geçmisteki örneklere bakildiginda, bu sekilde tetiklenmis olabilecegi ileri sürülen depremlerin sayisi çok azdir ve bu örnekler bile bilim dünyasinin bir bölümü tarafindan tetiklenmis deprem olarak kabul edilmemektedir. Örnegin Izmit depreminden 3 ay sonra yakin bir çevrede olusan Düzce depreminin, bir tetiklenme etkisi tasidigi yönünde genel bir kani olusmustur. Ancak, Izmit depreminden yaklasik bir ay sonra olusan Atina depreminin tetikleme etksisi altinda gelisip gelismedigi halen bir tartisma konusudur. Bu büyük depremlerin yanisira, Izmit depremi sonrasinda, Yunanistan'in genelinde büyüklügü 3.5 civarinda çok sayida depremin tetiklenmis olduguna yönelik gözlemler de ileri sürülmüstür.

Gerilme alanlarina yönelik hesaplamalara bakildiginda, çok uzak mesafelerde depremlerin tetiklenmesi olasiligi çok azdir. Uzak bir depremin (>1000 km) yaratacagi ektra gerilim çok küçüktür, ve genelde gel-git mekanizmalarinin hergün yarattigi gerilim degisiminin bile altinda kalmaktadir. Bununla beraber, çok seyrek sayida da olsa, uzaktan tetiklenmis oldugu kabul görmüs olan örnekler de vardir ( örn. Landers ve Little Skull Mountain deprem çifti, 1992 - California, ABD). Bu tür uzaktan tetikleme iliskilerinin varligi, enazindan istatiksel anlamda dogrulanmissa da, olusum mekanizmasinin kesin olarak anlasilamadigini söylemek mümkündür.

Özet olarak denilebilir ki: büyük bir depremin uzaklarda yeni depremleri tetikleme olasiligi vardir; ancak, bu olasilik yüksek degildir ve olasi bir tetiklenmenin yerini, günümüzdeki bilgilerimizle, bilimsel bir yaklasim ile belirleme asamasina henüz ulasilamamistir.