GÜNEŞ  MİNİ MAKSİMUMU

 

 

Güneş 2008 ve 2009 yıllarında alışılmadık bir şekilde sakin bir dönem geçirdi. Bu yıllarda Güneş leke sayıları ve Güneş patlamaları beklenen seviyesine göre oldukça düşük bir seyir izledi. Yüzyılın en derin ve en uzun Güneş minimumu, bilim adamlarını Güneş maksimumunun ne zaman olacağı konusunda meraklandırmıştı.

 

Güneş çevrimleri ortalama 11 yıllık periyoda sahip olmasına rağmen bazen 9 ile 14 yıl arasında da sürdüğü görülür. Bazı çevrimler güçlü, bazıları zayıf olabilir. Ya da 17. yüzyılda yaşanıldığı gibi 70 yıl boyunca Güneş aktivite çevrimi gözlemlenmeyebilir.

2014 yılı içerisinde ise Güneş’te gözlenen bir çok olay (Güneş leke sayılarının zirveye ulaşması, uzun koronal deliklerin gelişimi, vb.) bilim adamlarına 24. Güneş çevriminin maksimum evresine ulaştığını gösteriyordu.

 

Güneş fizikçilerinin hemfikir olduğu bir diğer konu ise içinde bulunduğumuz Güneş çevriminin kaydedilen en zayıf çevrimlerden biri olduğu yönünde. 1755 yılından itibaren yapılan tarihi kayıtlara bakıldığında 24. çevrimden daha zayıf bir şekilde maksimumunu geçiren çevrim sayısı oldukça az. Bu durumdan dolayı NOAA/NASA Solar Cycle Prediction Panel’de toplanan bilim adamları diğer çevrimlere göre daha zayıf seyreden bu çevrimin maksimum olduğu evreye ‘Mini-Max’ dediler.

 

 

 

 

 

Araştırmacılar 24. çevrimin 2015 yılında zayıflamaya başlayacağını öngörüyorlar. Yapılan istatistikler, güçlü güneş patlamalarının, şiddetli manyetik fırtınaların ve Güneş’teki büyük olayların tipik olarak bu zayıflama evresinde görüldüğünü belirtiyor.

Bilim adamları ayrıca bu ‘Mini-Max’ içerisinde tarihte kaydedilen en güçlü fırtınalardan birinin yaşandığını belirtiyorlar. 23 Temmuz 2012 yılında bir plazma bulutu (koronal kütle atımı), hızı saatte yaklaşık 3000 kilometreyi bulacak şekilde Güneş’ten fırladı. Bu tipik bir patlamadan yaklaşık 4 kat daha hızlıdır. Ortaya çıkan fırtına tüm gücüyle Yer’in yörüngesini de süpürdü, fakat o sırada gezegenimiz o bölgede olmadığı için etkilenmedi. Araştırmacılar yaşanan bu patlamanın 1859 yılında meydana gelen ve Yer’de bazı maddi hasarlara neden olan şiddetli fırtınalar kadar belirgin olduğunu söylüyor. Eğer 2012 yılındaki bu ‘süper patlama’ Yer’e çarpmış olsaydı elektrik güç sistemlerine ve uydulara oldukça fazla hasar verebilirdi.

 

Güneş fizikçilerine göre henüz tehlikeyi atlatmış değiliz. Mini maksimum bile olsa çevrimin minimuma doğru gittiği dönemlerde büyük fırtılanlar meydana gelebilir.

Kaynak:

http://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2014/10jun_solarminimax/